Carry van Lakerveld (1938-2021)

Beste vrienden,

Onze vriendin en Golfgroeplid Carry van Lakerveld is dinsdag overleden, 83 jaar oud. Vele jaren kwam zij naar de Golfavonden en als zij niet kwam, schreef ze mij meestal een briefje. Ik leerde haar in 1975 kennen, toen ze mij vroeg of ik, of eigenlijk wij van het Chili Comité, waar ik toen full-time voor werkte, konden helpen om een tentoonstelling over de Chileense dictatuur te maken in Galerie De Tor, die door haar en Maurits Herben werd gerund. Toen ik haar en Maurits later vertelde over onze actie tegen de Stevin Groep, die in 1975 als grootste buitenlandse investeerder in het Chileense nieuws kwam, reageerde Carry opgetogen: "Hier word ik helemaal blij van, dat je met acties succes kunt hebben!" Daarna zagen we elkaar nog geregeld en hadden we het meestal over politiek. Tot ik haar eens een filmpje toestuurde dat ik had gemaakt, en nog een, en nog een. Ze vond ze mooi en toen ik haar een tijdje geen filmpje meer had gestuurd, vroeg ze: "Maak je geen filmpjes meer?" Jawel, zei ik, maar ik maak er zoveel en ik weet niet of je ze leuk vindt... "Ik kijk er graag naar," antwoordde ze, "blijf ze alsjeblieft naar mij sturen!"

En zo schreef ze mij op een dag:
"Na La chaise de ma mère drie keer bekeken te hebben, kies ik uiteindelijk voor de laatste versie (10 april met de foto's). Ik zou alleen, sentimentele gek die ik soms ben, er 'Memories of you' van Ben Webster onder gezet hebben. Maar misschien hield je moeder veel van Django Reinhardt.
En 'peu avant sa mort ' zou ik er uithalen. De lege stoel zegt alles!
Desalniettemin is het een ontroerend filmpje."

En nadat ik haar een filmpje had gestuurd over Italiaanse vissers die in de nacht vissen, schreef ze:
"Dat is een prachtig filmpje van de vissers - ik weet niet of je het bewust hebt gedaan maar er is een hele mooie afwisseling tussen de abstractie van het water en de weerspiegelingen van de maan, en de mannen aan het werk in hun schip.
Dat neemt niet weg dat ik ook erg viel op 'A fly into my eye'. Het deed me denken aan de avant garde films die in de jaren zeventig (?) in het Stedelijk werden vertoond. Dat waren goede lessen (een film over eb en vloed, die 24 uur duurde! - ik dacht van Joseph Buys). Dat ging wel erg ver maar er waren ook vele mooie en soms onbegrijpeljke filmpjes. Ik heb ervan geleerd dat je niet altijd alles hoeft te begrijpen. In de schilderkunst had ik daar nooit moeite mee, gek genoeg.
Ik vond het liedje heel mooi (en who cares about perfection) samen met het beeld - het wordt misschien één van mijn favoriete filmpjes van jou."

En over een filmpje van mijn oude, versleten Van Bommel-schoenen die ik nooit had weggegooid schreef ze:
"Als verslaafde schoenengek zou ik zeggen, niet - nooit ! wegdoen. Vindt er een plek voor, draag ze als het katten en honden regent, maak er een kunstwerk van voor de etalage van Van Bommel of voor jezelf. Ik zie ze wel als een soort mobile met kleurige veters hoog aan een balk hangen.
De spijt die ik heb dat ik mijn stilletto-hakken schoenen waarop ik toch zo goed kon rock en rollen heb weggedaan, mij heb ontdaan van de drakenvoet schoenen van Jan Jansen die maar een klein beetje ongemakkelijk zaten en dan te denken aan de ettelijke paren ballerina's in alle kleuren van de regenboog - weg, allemaal weg. Het zal me niet meer gebeuren. Gelukkig heb ik de schoenen van mijn kleine tante Keesje eind jaren '40, for sentimental reasons nog bewaard en zowaar ze zijn weer in de mode.
Dus...  wordt creatief met schoen, gewoon doen."

 
En over een door mij gefilmde eindeloos lange, horizontale draad van een spin tussen een boom en een springbalsemien in onze tuin (dat ik de titel Guardare bene gaf) schreef ze:
"Ik heb heel goed gekeken, en je filmpje herinnerde mij aan een vage jalouzie dat ik niet filmen kan. Ik lag - bij uitzondering - eens even op 'mijn' steen in de rivier achter ons huisje in Italië en keek in het water. Daar was een spin een gat in haar web aan het dichten, waarin een al gevangen vlieg zat, waar ze niet bij kon (waarom schrijf ik ze? Is dat een vrouwelijke associatie met spinnekop?). Dit terzijde. Ik had nog nooit een spin een gat zien dichtmaken en ik was zo gefascineerd dat ik vergat dat ik met m'n  blote buik op een keiharde steen met bulten lag. Het leek alsof ze uit het niets een technische tekening maakte. En toen dacht ik natuurlijk aan jouw filmjes en bekroop mij dat vage gevoel van jalouzie omdat ik het zo graag had willen vastleggen. Ik had het met mijn mobiele telefoon - die filmt ook - kunnen doen, maar de rivier was heel wild en mijn steen bevindt zich aan de overkant. Dus zag ik er tegenop om hem te halen. Volgende keer beter. Blijf me sturen -wie weet ga ik het zelf ook nog eens doen."

Het meest ontroerend vond ik haar tweede commentaar op mijn filmpje over de stoel van mijn moeder (La chaise de ma mère):
"Je hebt  - misschien zonder dat je je daarvan bewust bent -  een voor jou therapeutisch filmpje gemaakt, dat tegelijkertijd ook een monumentje voor je moeder is. Want daar zit een prachtige, sterke vrouw die graag had willen blijven leven. En die stoel, die lege stoel - dat zal ik je nu maar eerlijk zeggen - kreeg het voor elkaar dat de tranen mij in de ogen sprongen.
Liefs Carry"

Velen leerden Carry kennen als (kunst)historicus en oud-adjunct-directeur van het Amsterdams Historisch Museum. Ze was lang vicepresident van het Internationale Auschwitz Comité (IAK). In 2017 kwam haar laatste boek uit, dat ze samen met Victor Levie schreef:  'Ze doen ons niets'. Vervolging en deportatie van de joden in Nederland 1940-1945.

Jan Joost